4721 sayılı Kanun’un 202. maddesi, eşlere Kanun’da sayılan mal rejimlerinden birini seçme hakkı tanımaktadır. Eşler sayılan rejimlerden birini seçmemişlerse “edinilmiş mallara katılma rejimi” uygulanır. TMK m.202:”Eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanması asıldır. Eşler, mal rejimi sözleşmesiyle kanunda belirlenen diğer rejimlerden birini kabul edebilirler.” 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nda sayılan diğer mal rejimleri ise şu şekilde sıralanabilir:
| – Mal Ayrılığı Rejimi |
| – Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi |
| – Mal Ortaklığı Rejimi |
Türk Medeni Kanunu’nun 218. maddesine göre edinilmiş mallara katılma rejimi, evlilik süresince edinilmiş mallar ile eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsar.
Edinilmiş mallar, 4721 sayılı Kanun’un 219. maddesine uyarınca:” Edinilmiş mal, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir. Bir eşin edinilmiş malları özellikle şunlardır:
|
1. Çalışmasının karşılığı olan edinimler, |
| 2. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
|
| 3. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
|
| 4. Kişisel mallarının gelirleri,
|
| 5. Edinilmiş malların yerine geçen değerler.
|
Mal Rejimleri Ne Zaman Sona Erer?
4721 sayılı Kanun’un 225. maddesinde mal rejimlerinin eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulü ile sona ereceği belirtilmiştir. Belirtmek gerekir ki, evliliğin iptali veya boşanma ya da rejimin mahkemece başka bir rejime dönüştürülmesi halinde mal rejimi, mahkemenin karar tarihinde değil, dava tarihinde sona erer.
TMK m.225: “Mal rejimi, eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulüyle sona erer. Mahkemece evliliğin iptal veya boşanma sebebiyle sona erdirilmesine veya mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesi hâllerinde, mal rejimi dava tarihinden geçerli olmak üzere sona erer.”
Kişisel Mallar ve Evlilik Malları nelerdir?
Kişisel mal, sadece bir eşe ait olan malvarlığı değerleridir. TMK Madde 220: ”Aşağıda sayılanlar, kanun gereğince kişisel maldır:
| 1. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,
|
| 2. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
|
| 3. Manevî tazminat alacakları,
|
| 4. Kişisel mallar yerine geçen değerler.”
|
Malların Geri Alınması ve Borçların Durumu
Eşlerden her biri, 4721 sayılı Kanun’un 226. maddesine göre kendi mallarını diğer eşten geri alır.
TMK m. 226:” Her eş, diğer eşte bulunan mallarını geri alır. Tasfiye sırasında, paylı mülkiyete konu bir mal varsa, eşlerden biri kanunda öngörülen diğer olanaklardan yararlanabileceği gibi, daha üstün bir yararı olduğunu ispat etmek ve diğerinin payını ödemek suretiyle o malın bölünmeden kendisine verilmesini isteyebilir. Eşler karşılıklı borçları ile ilgili düzenleme yapabilirler.” Bununla birlikte, diğer eşin mallarının edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına katkıda bulunan eş, 4721 sayılı Kanun’un 227. maddesine göre, evliliğin sona erdiği tarihte bu mallarda meydana gelen değer artışını talep etme hakkına sahiptir. Ancak pasif artışlar talep edilemez. Pasif artışlar, bir mülkün değerinde piyasa davranışları, finansal değişiklikler, genel ekonomik büyüme vb. nedenlerle meydana gelen artışlardır.